Który certyfikat z zarządzania projektami wybrać – PMP, PRINCE2 czy IPMA, może inny? – część 1

This post is also available in English. Witam w 2009 roku – mamy właśnie bardzo dobry okres na postanowienia noworoczne. Jednym z postanowień noworocznych w sferze zawodowej może być zapewne wyznaczenie sobie celu uzyskania tytułu certyfikowanego kierownika projektów. Jednak na rynku jest dostępnych wiele różnych certyfikatów, które są wystawiane przez różne organizacje. Które z nich wybrać?  Mam nadzieję, że poniższy artykuł pozwoli podjąć Wam dobrą decyzję, której nie będziecie żałować.

Krótkie przeprowadzone badania pokazują, że możemy ubiegać się o certyfikaty wystawiane przez następujące organizacje (kolejność alfabetyczna), lista ta nie jest wyczerpująca (nie umieszczono certyfikatów specjalistycznych jak PMP-RP czy PMP-SP):

AIPM (Australian Institute for Project Management)

• Level 4 (Project Team Member)
• Level 5 (Project Manager) 
• Level 6 (Project Director)

AMA (American Management Association)

• Project Management Certificate

APM (Association for Project Management)

• Certified International Project Manager
• Senior Project Manager
• Certified Project Manager
• Associate Project Management Professional

APM Group Ltd

• Prince2 Practitioner 
• Prince2 Foundation

ASAPM (American Society for the Advancement of Project Management)

• Senior Management (SP)
• Resource Managers (RM)
• Project Office Manager (PO)
• Project Director (aCPM3)
• Project Manager of large, complex projects (aCPM2)
• Project Manager of medium or less-complex projects (aCPM1)
• Project Team Members (TM)

IPMA (International Project Management Association)

• IPMA Level D – Certified Project Management Associate
• IPMA Level C – Certified Project Manager
• IPMA Level B – Certified Senior Project Manager
• IPMA Level A – Certified Projects Director

• Program Management Professional (PgMP)
• Project Management Professional (PMP)
• Certified Associate in Project Management (CAPM)

Jak widać można dostać prawdziwego zawrotu głowy, przy próbie wyboru właściwej ścieżki certyfikacyjnej, czy to dla siebie, czy to dla swoich pracowników. W większości przypadków można sobie nie zawracać głowy wyborem spośród tylu opcji, najczęściej trafną decyzją będzie zawężenie do jednej z trzech najpopularniejszych ścieżek certyfikacyjnych proponowanych przez: APMG, IPMA i PMI.

Certyfikaty PMI (nie wymieniam certyfikatów specjalistycznych dot. np. zarządzania ryzykiem, czy harmongramem)

• Program Management Professional (PgMP)
• Project Management Professional (PMP)
• Certified Associate in Project Management (CAPM)

Najbardziej znanym certyfikatem wydawanym przez PMI, a zarazem najpopularniejszym dla kierowników projektów jest PMP – Project Management Professional. PMP króluje również w zestawieniach najbardziej poszukiwanych certyfikatów przez kierowników projektów, jak również ma największy wpływ na uzyskiwany przez jego posiadaczy dochód (wymaga konta na Techrepublic)- przynajmniej w USA w branży IT.

W celu uzyskania certyfikatu należy zdać 4 godzinny egzamin składający się z 200 pytań testowych ze znajomości: PMBoK Guide, ogólnej wiedzy z zakresu zarządzania oraz kodeksu etycznego PMI. Jednak, aby móc przystąpić do egzaminu należy wcześniej wykazać się odpowiednim doświadczeniem przy pracy w projektach – 36 miesięcy w ciągu 6 lat (dla osób z wyższym wykształceniem), oraz przejść szkolenie z zarządzania projektami w wysokości m.in 35 godzin (najlepiej szkolenie odbyć w akredytowanej firmie szkoleniowej, wtedy nie ma problemów z uznaniem, jednak nie jest to wymóg formalny). Sam egzamin jest uznawany raczej za trudny, a pytania na nim często za podchwytliwe, koszt egzaminu nie należy też do wygórowanych – 300 USD dla CAPM, 555 USD dla PMP i 1800 dla PgMP (Uwaga, warto zapisać się do PMI i skorzystać z ich promocji na obniżone ceny egzamniów, w efekcie w przypadku np. certyfikutu PMP członkostwo wychodzi gratis – a otrzymujemy extra PMBoK Guide, roczną prenumeratę Project Management Journal i wiele innych korzyści z bycia członkiem PMI).

Jednak nawet, kiedy staniemy się szczęśliwymi posiadaczami trzech liter za nazwiskiem, będziemy jeszcze musieli utrzymać ten certyfikat. Możemy to zrobić przez zbieranie punktów (60 PDU w ciągu 3 lat dla PMP i PgMP) lub zdanie egzaminu recertyfikującego (dla PMP i PgMP jeśli nie zbierzemy punktów, dla CAPM jedyna opcja). Punkty możemy otrzymać m.in. za kierowanie projektami, dzielenie się wiedzą, publikacje, działalność w PMI, samoszkolenie, branie udział w odpowiednich kursach, prezentacjach i konferencjach.

Ponieważ wymagania dotyczące doświadczenia czy trudność samego egzaminu stanowiły barierę dla wielu osób chcących uzyskać certyfikat PMP. PMI postanowiło wprowadzić certyfikację CAPM – Certified Associate in Project Management. Jest to taka “odchudzona wersja PMP”, głównie dla początkujących kierowników projektów i członków zespołów projektowych.

PMP stał się jednak tak popularnym certyfikatem, że dla wielu kierowników projektów z długoletnim stażem czy też dla kierowników programów był on niewystarczający. Pojawiła się wśród nich potrzeba wyróżnienia się spośród kilkuset tysięcy PMP. Dla nich to utworzono certyfikację PgMP – Program Management Professional. Dodatkowymi utrudnieniami w stosunku do PMP są: znacznie podniesiona poprzeczka z wymaganiami odnośnie doświadczenia (4 lata kierowania projektami i 4 lata kierowania programami), test, ocena 360 przez 12 osób  (certyfikacja PgMP przypomina bardzo certyfikację IPMA, o której za chwilę).

Warto nadmienić, że do uzyskania certfiaktu na wyższym poziomie, nie jest wymagane posiadanie certyfikatu na niższym poziomie. 

Do niewątpliwych zalet certyfikacji PMI należą: jej ogólnoświatowa rozpoznawalność, a w USA dominacja; wymaganie od kandydatów doświadczenia projektowego, a od posiadaczy – recertyfikacji, co powoduje, że certyfikat ma znaczenie większe niż tylko, zaświadczenie o zdaniu egzaminu (certyfikaty Prince2), co niewątpliwie stanowi wartość dla pracodawców.

Do niedostatków certyfikacji PMI brakuje oceny rzeczywistych umiejętności kandydatów, oceniana jest tylko wiedza. Jednak mimo wszystko, wydaje się, że zachowano tu właściwą równowagę pomiędzy wymaganiami, a dostępnością (kosztem) całej certyfikacji. Certyfikacja PMP może nie będzie zawsze najwłaściwszym wyborem, ale na pewno będzie wyborem dobrym.

Certyfikaty IPMA

Istnieją cztery poziomy certyfikatów IPMA:

• Level D – Certified Project Management Associate
• Level C –Certified Project Manager
• Level B –Certified Senior Project Manager
• Level A –Certified Projects Director

Certyfikaty wydawane przez IPMA (od poziomu C) zasługuję moim zdaniem na szczególną uwagę, gdyż potwierdzają one nie tylko posiadaną przez certyfikowanego wiedzę, czy doświadczenie (w porównaniu do egzaminu PMP jest to robione dosyć dokładnie), ale również potwierdzają jego kompetencje kierownicze i interpersonalne.

Do niewątpliwych zalet tego certyfikatu należy to, że jego zdobycie wiąże się z udziałem w warsztatach projektowych, w trakcie których kandydat musi zmierzyć się z różnymi sytuacjami projektowymi (dokładne wymagania dotyczące wymogu przejścia etapu warsztatów czy rozmowy oceniającej mogą być różne w różnych krajach). Dodatkowo kandydat jest oceniany w trakcie rozmowy weryfikującej.

Wady: Skomplikowany proces oceny wiąże się niestety z wysoką ceną egzaminu (na poziomie C – około 3 razy drożej niż PMP – choć to zależy od konkretnego kraju, w Polsce za poziom D zapłacimy 1000 PLN, C – 6000 PLN, B – 8000 PLN, A – 10000 PLN), wprowadzone zostały również kryteria wiekowe.

Certyfikat nie jest powiązany z żadną konkretną metodyką, dla jednych może to być zaleta (uniwersalność certyfikatu) dla drugich wada (konieczność zapoznawania się ze stosowaną metodyką).

Na rynku widać, co raz większe zainteresowanie tymi certyfikatami. Można powiedzieć, że certyfikaty IPMA są certyfikatami nowej generacji, mającymi gwarantować, że przyjmując do pracy kierownika projektu z tym certyfikatem, zatrudniamy osobę z odpowiednimi: wiedzą, doświadczeniem i umiejętnościami. Certyfikaty IPMA nadal nie są tak rozpoznawalne jak PMP czy Prince2. Proces certyfikacji wydaje się skomplikowany i czasochłonny. Warto również zwrócić uwagę, że certyfikaty IPMA (za wyjątkiem poziomu D) wymagają recertyfikacji raz na 3 (poziom C) lub 5 lat (poziom B i A).

Certyfikaty APM Group

• Prince 2 Foundation
• Prince 2 Practitioner

Certyfikaty Prince2 Foundation i Practitioner są poświadczeniem wiedzy w zakresie stosowania metodyki Prince2 w zarządzaniu projektami. Certyfikację można uzyskać na dwóch poziomach podstawowym (Foundation) i zaawansowanym (Practitioner). Uzyskanie obydwu certyfikatów wiąże się jedynie ze zdaniem odpowiedniego egzaminu (dodatkowo żeby uzyskać poziom Practitioner należy wcześniej posiadać certyfikat Foundation – ale same egzaminy można zdawać jeden po drugim). Szczęśliwym posiadaczem certyfikatu Practitioner można stać się już w ciągu jednego dnia (oczywiście trzeba się przygotować wcześniej do tych egzaminów).

Testowy egzamin Foundation składa się z 75 pytań, a w przypadku egzaminy Practitioner jest to 9 pytań testowych, gdzie odpowiedzi udzielamy na podstawie towarzyszącego case-study. W przypadku egzaminu Prince2 Practitioner możemy korzystać z podręcznika Prince2.

„Egzaminy Prince2” są najbardziej popularne w Wielkiej Brytanii oraz wszędzie tam, gdzie Prince2 jest popularną metodyką zarządzania projektami. Certyfikaty te mogą być przydatne w pracy w administracji publicznej w krajach europejskich.

Certyfikat Prince2 Foundation jest przyznawany dożywotnio (w przypadku Practitioner po 5 latach trzeba zdać egzamin recertyfikujący), nie ma żadnych wymagań co do recertyfikacji.  Cena egzaminów nie jest wygórowana i obydwa egzaminy można zdać za kwotę odpowiadającą kosztowi egzaminu PMP (Foundation exam – 200 funtów, Practitioner exam – 370 funtów).

Jeśli nasza firma stosuje Prince2, lub realizujemy projekty dla instytucji publicznych certyfikat ten jest bardzo przydatny (jeśli chcecie pracować w Wielkiej Brytanii jest to wręcz „must have”), w przeciwnym razie, bardziej polecałbym certyfikację PMP lub IPMA.

Niewątpliwie słabą stroną certyfikacji Prince2 jest to, że jedynym wymaganiem jest jedynie zdanie egzaminu. Dlatego certyfikaty Prince2 nie powinny stanowić zbyt wielkiej wartości dla pracodawców oceniających kandydatów na kierowników projektów.

Poniżej przedstawiam porównanie w dwóch płaszczyznach: ogólność wiedzy, umiejętności certyfikowanej osoby / oraz poziom w szczeblu kariery, której odpowiada dany certyfikat.

W kolejnej części (w przyszłym tygodniu) dowiecie się, co należy barć pod uwagę przy wyborze certyfikatów, jakie pytania sobie powinniśmy zadać, oraz zamieszczę tabelę porównującą wymagania dla poszczególnych certyfikatów.

Szczegóły na temat opisywanych certyfikatów znajdziecie tutaj:

PMI Certifcates

IPMA Certifcates

Prince2 Certifcates

Czekam na Wasze uwagi, najlepiej Wasze prywatne doświadczenia z wymienionymi certyfikatmi?

Druga część artykułu.

Dziękuję za liczne Wasze uwagi zarówno mailowe, komentarze na blogu jak i  na forach dyskusyjnych – były bardzo przydatne i przyczyniły się do znacznej poprawy jakości tego artykułu. Jeśli macie więcej uwag nie wahajcie się ich mi przysłać.